لام در جمله «ثم لتبلغوا اشدَّکم» لام غایب و گویا متعلقش حذف شده و تقدیرش این است «ثم ینشئکم لتبلغوا أشدکم» یعنی:پس شما را نشو و نما میدهد تا به حد بلوغ برسید و حدّ بلوغ أشد از عمر آدمی آن زمانی است که نیروی بدنی انسان به حدّ کمال میرسد.2
بنابر بیان قرآن، حیات انسان شامل دوران رحم، مرحله طفولیت، دوران نوجوانی و سپس مرحله پیری میباشد و مرحله جوانی دورانی مهم است و گویا هدف و غایت مراحل قبل میباشد چرا که با عبارت «ثمّ لتبلغوا أشدّکم» بیان شده، یعنی «تا اینکه برسید به دوران جوانی».علاوه بر این از منظر، مرز خروج از دنیای کودکی به دنیای نوجوانی نیز مطرح شده است، آنجا که می فرماید:
و إذا بلغ الأطفال منکم الحلم فلیستئذنوا کما استئذن الّذین من قبلهم…(نور، 24/59)و آنگاه که اطفال شما به حد بلوغ و احتلام رسیدند باید مانند سایر بالغان با اجازه وارد شوند…
از دیدگاه قرآن، آغاز تغییر و تحولات جسمانی دوران بلوغ، مرز خروج انسان از دنیای کودکی ورود به دنیای بزرگسالی است.از این زمان دیگر فرزندان در زمرهٔ کودکان نبوده و باید همچون بزرگسالان مؤدب به آدابی شوند و پدر و مادر اولین کسانی هستند که باید به این امر مهم توجه داشته باشند وبدانند که فرزندانشان دیگر کودک نیست و وارد مرحله مهم و حساسی از زندگی خود شده است؛مرحلهای که باید با همدلی و کمک پدر و مادرش آن را سپری کند و به سرانجام برساند.
بلوغ حلم در حقیقت همان دوران نوجوانی و مدخل دنیای جوانی است.دورانی که نوجوان با تغییر و تحولات شدید جسمی، فکری و عاطفی، اخلاقی و اجتماعی روبرو میشود.و حتی از دیدگاه برخی روانشناسان عنوان «تولد دوباره» را به خود گرفته است.
به عبارتی میتوان گفت:دوران نوجوانی یا بلوغ اشدّ از نظر قرآن دارای مراحلی است که
ابتدایآنمرحلهبلوغحل ماستکههماننوجوانا� �توکمکم بااستقرارعواملپدیده بلوغدربدن،
مرحلهنوجوانیشکلمیگی ردوازدیدگاهقرآنتا� ��سنچهلسالگی،انسان درزمرهٔجوانانمیباشد . آنجا که میفرماید:«و وصینا الانسان بوالدیه احساناً حملته امّة کرهاً و وضیته کرهاً و حمله و فصاله ثلاثون شهراً حتی اذا بلغ اشدّه و بلغ أربعین سنة قال رب أوزعنیأنأشکرنعمتک…
(احقاف،46/15)ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل میکند و با ناراحتی بر زمین میگذارد و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است، تا زمانی که به حد رشد و جوانی رسیده و سپس به چهل سالگی وارد میگردد، میگوید:خدایا مرا توفیق ده تا شکر نعمتی که به من دادی به جا آورم… .
بلوغ اشدّ به طور کلی دلالت بر مرحلهای از حیات انسان میکند که در آن قوای جسمانی و عقلانی کم کم به نهایت رشد و استقامت و قوت خود میرسد و طبیعتاً منظور دوران جوانی است. ابی بصیر از امام صادق(ع) نقل می کند:
اگر بنده به سن سی و سه سالگی رسید به بلوغ أشد خود رسید و هر گاه به چهل سالگی رسید به منتهای بلوغ رسیده و اگر وارد چهل و یک سالگی شد دیگر در نقصان است.3
علامه طباطبایی هم ذیل تفسیر این آیه فرمودهاند که:
منظور از «بلغ اربعین سنة» این است که اواخر بلوغ أشدّ خود چنین و چنان گفت.4
دوران بلوغ أشدّ،مرحلهٔ کمال جسمانی و عقلانی است و اگر انسان برای رشد جسم و توان فکر و عقل خود تلاشی بنماید به نتیجه میرسد، علاوه بر این رشد معنوی و روحی نیز تا چهل سالگی میسر است و اگر انسان تا این زمان برای رشد معنوی خویش کاری بکند به نتیجه میرسد وگرنه دیگر امیدی به او نیست.در حدیث آمده است:
انّ الشیطان یجّر یده علی من وجه زاد علی الاربعین و لم یتب و یقول بابی وجه لایفلح؛5 شیطان دستش را به صورت کسی که به چهل سالگی برسد و از گناه توبه نکند می کشد و میگوید پدرم فدای چهرهای باد که هرگز رستگار نمی شود.
جوانی فرصت رشد و کمال است و باید از آن به نحو أحسن بهره برد و برای شناخت اسرار و رموز آن نهایت تلاش خود را نمود.
هدف ما در این نوشتار شناخت ویژگیها و اقتضائات حیات نوجوانان و جوانان و مطالعه راهکارهای تربیتی دین مبین اسلام است، تا بدین وسیله زمینهٔ تعالی و پیشرفت و رسیدن به کمال را فراهم نماییم.
نظرات شما عزیزان: